Merhabalar arkadaşlar, size bu makalemde Linux dünyasına direk girmek değil de daha çok yönetimi nasıl olur bunun hakkında bilgi vermeye çalışacağım. Kısaca sizlere Linux hakkında bilgi vereyim. Linux bir Unix işletim sistemi türevi olan açık kaynaklı kodlu bir işletim sistemidir.Bu cümleyi Linux ile içli dışlı kim varsa aklına gelen genel ilk tanımdır. Hadi biraz daha sorgulayalım.
Kodlar elimizdeyse artık bizde geliştirmeler ya da üzerinde oynamalar yapabiliriz…!
Linux açık kaynak kod bir işletim sistemi dedik kaynak kodu açıkladık şimdi bu dünyaya yavaştan giriş yapacaksak eğer size ‘Kernel’den bahsedeyim, kernel (çekirdek) işletim sisteminin olmazsa olmazıdır kalbidir diyebiliriz ve kernel donanım ile yazılımın arasında iletişimi sağlar, sistem üzerinde bellek ve çalışan servislerdeki süreçleri denetler.
Donanım ile yazılım arasında iletişimi sağlıyor bu kernel ama nasıl? Burdada yardımımıza Shell (kabuk) koşuyor Shell bizimle çekirdek arasında ki köprüyü oluşturuyor ve terminal ekranına girdiğimiz komutları yorumlayarak kernel’e iletiyor. En çok kullanılan Shell programı ‘Bash’ dır.
Linux Dizin Yapısı ve İşlevleri
Linux dizin yapısını Windows tarafında ki gibi beklemeyin. Neden derseniz kompleks bir hiyerarşik bir yapıya sahiptir. Windows da ki Administrator yetkisi Linux da Root ‘ a denk gelmektedir. Root(kök) dizini en üst dizindir. Bu dizin ile kullanıcı bütün işlemleri gerçekleştirebilir. Alt dizinleri de vardır ve bu alt dizinlerde içlerinde de dizinler ve dosyalar mevcuttur.
Not: Paketlerin çalışması için önemli dosyaların ve dizinlerin yerleri standart durumdadır.
Bu makalede komutları anlatmak istemiyorum. Lakin birkaç komuta bu makalede ihtiyaç duyacağız. Bir sonraki makalede Linux da kullanılan temel komutlara yer vereceğim. Şimdi ihtiyacımız olan komutlardan yüzeysel olarak bahsetmek istiyorum. Terminal ekranına açarak işe koyulalım:
Linux Temel Komutlar
su – : diyerek normal kullanıcıdan Root kullanıcısına geçiş yaptım.
pwd: Bulunduğum dizini bana gösterir.
ls : Daha geniş değineceğim ama var olan dizinleri ve dosyaları listelemek için ‘ls’ komutunu kullanırız.
cd: Dizinler arası geçiş için kullanılır. Bu komutta tek nokta bulunduğumuz klasörü ifade eder iki nokta ise bir üst klasörü. Olduğunuz dizinden çıkış yapmak istersek cd .. kullanmalıyız.
Evet terminale su – komutu yazarak Root kullanıcısına geçiş yapıyoruz.
/etc: Sistem ayarlarının ve yapılandırma dosyalarının olduğu dizindir çoğu işinizi bu dizinde halledersiniz örnek olarak Ağ ile ilgili ayar yapmak istiyorsanız config dosyaları bu dizin altındadır.
/bin: Normal user ve yetkili user (root) ‘ın kullanmış olduğu çalıştırılabilir dosyalar bu dizindedir.
/sbin: Sadece root kullanıcısının çalıştırabileceği sistem dosyalarını içeren dizindir.
/boot: Açılış dosyalarını ve Kerneli (Kernel’in ne olduğundan başka bir yazıda bahsedeceğim) barındırır. Silinmesi durumunda sistem çalışmaz hale gelir.
/dev: Donanım tarafında ki aygıt dosyalarını içeren dizindir.
/home: Kullanıcıların ev dizinlerinin tutulduğu dizindir.
/media: Çıkarılabilir medya cihazlarının mount edildiği dizindir.
/lib: Sistem kütüphanelerinin bulunduğu dizindir.
/home: Sistemdeki kullanıcılara ayrılan dosyaların bulunduğu dizindir.İçindeki bir dizinin silinmesi durumunda silinen dizinin sahibi olan kullanıcı dosyalarını kaybetmiş olur. Geri döndürülmesi mümkündür ancak biraz uğraştırıcıdır.
/mnt: Geçici olarak sisteme mount ettiğimiz dosya sistemlerinin bulunduğu dizindir.
/root: Yetkili kullanıcı olan root a ait olan dizindir.
/tmp: Geçici dosyaların koyulduğu dizin. Belirli zaman aralıklarında temizlenmelidir.
/usr: Kurduğunuz programlar bu dizine kurulur genelde ve paylaşılabilir dosyalar, çalıştırılabilir dosyalar ve programlara ait dosyalarda bu dizindedir.
/var: Sisteme ait bilgiler (log) dosyaları bu dizindedir ve bu dizinde geçici dosyalar mevcuttur bu dosyalar paylaşılması mümkün değildir yani diğer sistemlerimizle paylaştırılamaz
/proc: Bu dizindeki dosyalar disk üzerinde yer kaplamaz ve sistem kontrollerini var klasöründe ki gibi sistem bilgilerini üstünde tutan dizindir, sanal bir dosya sistemi de diyebiliriz.
/lost+found: Sistemde kaybolan dosyaların tutulduğu dizindir. Herhangi bir sebepten dosyanız kaybolursa bu dizine bakmakta fayda var.
Son Olarak
Linux (ya da Unix diyelim) dosya sistemi oldukça özel bir yapı. İlk bakışta insanın gözünü korkutuyor, bunu kabul ediyorum. Ama fobinizle yüzleşip, temel prensipleri öğrendiğinizde oldukça sistemli bir yapının içerisinde olduğunuzu fark ediyorsunuz. O yüzden fobinizle kesinlikle yüzleşmenizi tavsiye ederim. Bu makale de Linux Dizin yapısı hakkında bilgi vermeye çalıştım.
Bu bilgiler sizin gözünüzü korkutmasın hak veriyorum karmaşık bir yapıya sahip ama içine daldıkça bu terimler sayesinde nerde ne yaptığınız hakkında tereddüt etmeden emin bir şekilde ilerleyeceksiniz. Umarım bu makale sizlere Linux dünyasına bir kademede daha girmişsinizdir. Unutmayın! Linux ile kendi dünyanızı kurabilirsiniz. Takıldıgınız yerde biz burdayız.
25